Onzichtbare verzorgers

Hoe blijft de mantelzorger in balans?

Onzichtbare verzorgers worden ze wel genoemd. De mensen die, vaak als vanzelfsprekend, zorgen voor hun partner, familielid of goede bekende. Veel mensen krijgen de hulp van hun naasten om zo lang mogelijk lekker te kunnen blijven wonen. Maar dat kan alleen zolang die naaste dat volhoudt. Vandaar dat er steeds meer initiatieven en regelingen zijn om de mantelzorgers te ondersteunen. Dat kan op allerlei manieren, zoals bijvoorbeeld het inschakelen van een mantelzorgmakelaar. Maar je moet wel weten dat het allemaal bestaat…

Ondersteuning krijgen bij iets wat je misschien al jaren als vanzelfsprekend doet. De meeste mensen kunnen zich niet voorstellen hoe die ondersteuning er dan uit zou kunnen zien. Dat is logisch, want dat is ook voor iedereen anders.

Wanneer ben je mantelzorger?

Maar wanneer ben je eigenlijk een mantelzorger? De Rijksoverheid omschrijft het zo: U geeft mantelzorg als u voor iemand zorgt in uw omgeving. U doet dat vrijwillig, omdat u een sociale relatie met die persoon heeft. Zoals met een familielid, vriend of buren.
De hulp kan variëren van verzorging en hulp bij het huishouden tot en met het geven van geestelijke steun en het verplegen van iemand met een beperking. Door mantelzorg kan de ander zich redden, thuis blijven wonen en meedoen aan de samenleving. De hulp van een mantelzorger gaat verder dan vrijwilligerswerk of de gebruikelijke hulp die huisgenoten aan elkaar geven. Vaak wordt als regel aangehouden dat er sprake is van mantelzorg als je gemiddeld 8 uur per week zorg verleent aan een naaste, voor een periode langer dan drie maanden.

Wat is de situatie?

Om te weten welke ondersteuning wenselijk is in welke situatie, kun je, eventueel samen met een professional, de behoeften, de wensen en de situatie in kaart brengen. 

De volgende vragen komen dan aan bod:

• Hoe gaat het met de mantelzorg?
• Waar loop je nu tegenaan? 
• Gaat de situatie de komende tijd veranderen?
• Wat zijn de ideeën over de toekomst? 
• Hoe is het met de mantelzorger? En wat heeft de mantelzorger nodig om in balans te blijven of weer in balans te komen? 
• Is het fijn als de zorg verdeeld kan worden? En zo ja, op welke manier? Is de extra hulp dan voorhanden of is er (aanvullende) professionele hulp nodig?
• Wat is er nodig om meer ontspanning te brengen in de situatie?

Hulp van een mantelzorgmakelaar

Miranda de Greeuw van Helder advies en mantelzorg werkt als zelfstandig mantelzorgmakelaar in onder andere West-Friesland. Ze helpt mantelzorgers met het zoeken naar wat er nodig is om de zorg op een plezierige manier te kunnen voortzetten. Haar diensten worden vergoed door de meeste aanvullende zorgverzekeringen.

Miranda: “Meestal zien mensen zichzelf niet eens als mantelzorger. Het is iets waar je inrolt, wat je uit liefde doet, en dan komt er steeds meer bij. Tot het moment dat mensen het niet meer vol kunnen houden en niet meer weten hoe ze het allemaal voor elkaar moeten krijgen. Dan kan een mantelzorgmakelaar je dus wegwijs maken en dingen voor je regelen.

Hoe ga je te werk?

“Ik ben er echt voor de mantelzorger. Samen met hem of haar kijk ik wat er nodig is om het vol te houden in de situatie zoals die is. Dan inventariseer ik de situatie, ik kijk welke mensen er al omheen zitten. Of dat nu zorgprofessionals zijn of familie. En we kijken of de mensen al bekend zijn met de voorzieningen die er zijn. Welke mogelijkheden biedt bijvoorbeeld de zorgverzekeringwet of de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)? Als het om mensen gaat die al langere tijd ziek zijn kan ook de Wet langdurige zorg een rol gaan spelen. Bijvoorbeeld bij een voortschrijdende aandoening waardoor iemand meer zorg nodig heeft of toezicht in de nabijheid. Samen kijken we dan wat er mogelijk is en wat de mantelzorger ontlast.”

“Dat kan variëren van een aanvraag voor dagbesteding of een woningaanpassing tot en met vervangende mantelzorg zodat de mantelzorger ook eens met vakantie kan of een dagje op pad. Die respijtzorg,  zoals dat heet, kan geregeld worden via de zorgverzekering of de Wmo. Ik kan dan contact leggen met de aanbiedende partijen. Ook kan ik, als mensen dat willen, al het regelwerk uit handen nemen.”

Ook zonder indicatie

“Maar er zijn ook een heleboel dingen waarvoor je helemaal geen beroep op de gemeente hoeft te doen. Dat noemen ze de voorliggende algemene voorzieningen. Dan kun je denken aan maaltijdvoorzieningen, aan taxivervoer via bijvoorbeeld de belbus, of aan het inschakelen van vrijwilligers via bijvoorbeeld WonenPlus voor klusjes in huis of in de tuin. Zo lopen we het hele spectrum van mogelijkheden door en kom je uiteindelijk uit bij datgene wat in de gegeven situatie het beste zal helpen.

Verder help ik mensen met het invullen van formulieren en bijvoorbeeld digitale aanvragen waar mensen niet uitkomen. Ik ga ook, als het nodig is, met de mensen mee naar instanties en sluit aan bij een gesprek met de Wmo-consulent. Vaak vinden mensen het zelf moeilijk om te verwoorden wat ze nodig hebben en dan kan ik daarbij helpen. Dat laatste doe ik trouwens ook in de functie van onafhankelijk cliëntondersteuner voor de Wet langdurige zorg. Als het gaat om de Wmo biedt iedere gemeente de inwoners gratis onafhankelijke cliëntondersteuning aan.”

Wat zou je tegen mantelzorgers willen zeggen?

“Als er één boodschap is aan alle mantelzorgers, is dat wel: trek op tijd aan de bel. Hoe eerder je weet wat er mogelijk is om jou te ontlasten, hoe beter je in staat bent om op tijd te anticiperen. Vaak kom ik pas in beeld als mensen al helemaal overbelast zijn en dat is jammer. Probeer dat te voorkomen en steek op tijd je licht op. Er is veel meer mogelijk dan je denkt.

Ik merk dagelijks hoe fijn mensen het vinden om hun verhaal te kunnen doen. En dat er dan ook nog iemand is die alles voor ze uit gaat zoeken. Dat geeft vaak zo’n opgelucht gevoel! Mensen kunnen trouwens ook altijd op de mantelzorgmakelaar terugvallen. Want stel dat het niet goed gaat met de eenmaal ingeschakelde zorg, dan kan de mantelzorgmakelaar ook bemiddelen of helpen zoeken naar alternatieven.”

Vergoeding door verzekering

Hoewel het beroep mantelzorgmakelaar al jaren bestaat, zie je de laatste jaren een groei in het aantal zelfstandig werkende mantelzorgmakelaars. De hulp van de mantelzorgmakelaar wordt vergoed vanuit de meeste aanvullende pakketten van de zorgverzekering. Voorwaarde is wel dat de mantelzorgmakelaar is aangesloten de BMZM, de Beroepsvereniging voor Mantelzorgmakelaars.

Meer weten over de mogelijkheden voor mantelzorgondersteuning? Informeer bij de gemeente welke hulp en faciliteiten er zijn. 
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met het Kennis Platform Mantelzorg West-Friesland. Werk je als professional of vrijwilliger en wil je meer weten over mantelzorgondersteuning in West-Friesland? Kijk dan op: www.kpmzwf.nl